Niedawno przeprowadzone w Szwecji badanie dotyczyło wpływu leków przeciwdepresyjnych na demencję, ryzyko złamań i śmiertelność. Wyniki są alarmujące: istnieje znaczący związek między przyjmowaniem leków przeciwdepresyjnych a pogorszeniem demencji, zwiększonym ryzykiem złamań kości i wyższym wskaźnikiem śmiertelności.
Leki przeciwdepresyjne i związane z nimi zagrożenia
Badanie pokazuje, że w szczególności selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI ), takie jak citalopram, sertralina i escitalopram, są związane z przyspieszonym pogorszeniem funkcji poznawczych. Pacjenci przyjmujący te leki szybciej tracą zdolności umysłowe i są bardziej narażeni na poważne otępienie. Ponadto wyższe dawki wiążą się ze zwiększonym ryzykiem złamań i zwiększoną ogólną śmiertelnością.
Naukowcy zalecają zatem bardzo ostrożny wybór leków przeciwdepresyjnych i regularne sprawdzanie ich stosowania.
Alternatywy dla leków przeciwdepresyjnych
Zamiast polegać na lekach, istnieją skuteczne naturalne metody zapobiegania lub leczenia depresji i pogorszenia funkcji poznawczych.
1. medycyna ortomolekularna
Terapia ta opiera się na ukierunkowanym dostarczaniu witamin, minerałów i pierwiastków śladowych, które są niezbędne dla funkcjonowania mózgu. Badania pokazują, że odpowiednia podaż witaminy D, witamin z grupy B, kwasów tłuszczowych omega-3 i magnezu może złagodzić objawy depresji i promować zdrowie poznawcze.
2. tradycyjna medycyna chińska (TCM)
Metody TCM, takie jak akupunktura, ziołolecznictwo i Qi Gong, pomagają ustabilizować równowagę emocjonalną i wykazano, że zmniejszają stres i depresję.
3. neurofeedback – rewolucja w badaniach nad mózgiem
Neurofeedback jest jedną z najbardziej obiecujących nielekowych metod leczenia depresji i demencji. Metoda ta działa poprzez specjalny trening fal mózgowych, aby doprowadzić aktywność mózgu do zdrowego stanu.
📌 Zalety neurofeedbacku:
✅ Zmniejsza objawy depresji trzykrotnie w porównaniu z konwencjonalnymi metodami.
✅ Opóźnia spadek funkcji poznawczych u pacjentów z demencją.
✅ Może poprawić funkcje poznawcze w niektórych przypadkach.
✅ Wzmacnia umiejętności motoryczne i świadomość przestrzenną, zapobiegając upadkom.
Neurofeedback zaczyna tam, gdzie leki często zawodzą – aktywnie poprawia samoregulację mózgu, a tym samym oferuje trwałe rozwiązanie bez skutków ubocznych.
Podsumowanie badania
W szwedzkim długoterminowym badaniu kohortowym (Mo i in., 2025) z udziałem 18 740 pacjentów z demencją zbadano związek między lekami przeciwdepresyjnymi, pogorszeniem funkcji poznawczych i zagrożeniami dla zdrowia. Najważniejsze wyniki:
| Lek | Roczne pogorszenie funkcji poznawczych (punkty MMSE) | Zwiększone ryzyko złamań i śmiertelności |
|---|---|---|
| Citalopram (SSRI) | -0,41 | Tak |
| Sertralina (SSRI) | -0,25 | Tak |
| Escitalopram (SSRI) | -0,76 | Tak |
| Mirtazapina (inne) | -0,19 | Tak |
| Amitryptylina (TZA) | Brak znaczącego pogorszenia | Nie |
🔍 Wyższe dawki SSRI prowadziły do szybszego pogorszenia funkcji poznawczych i zwiększonego ryzyka dla zdrowia.
🔍 Naukowcy zalecają ostrożne stosowanie leków przeciwdepresyjnych i przeprowadzanie regularnych kontroli.
Wniosek: wybierz naturalne alternatywy!
Badanie to pokazuje, że leki przeciwdepresyjne nie są najlepszym wyborem dla osób starszych cierpiących na depresję lub demencję. Naturalne metody, takie jak medycyna ortomolekularna, TCM, a przede wszystkim neurofeedback, oferują zrównoważone i wolne od skutków ubocznych rozwiązanie.
📌 Moja osobista rada:
👉 Unikaj antydepresantów, jeśli istnieją alternatywy!
👉 Stosuj neurofeedback – wysoce skuteczną, naukowo udowodnioną metodę.
👉 Wspieraj swoje zdrowie psychiczne poprzez ukierunkowane odżywianie i naturalne metody leczenia.
| Leki przeciwdepresyjne ❌ | Neurofeedback ✅ |
|---|
| ❌ Efekty uboczne: Zmęczenie, przyrost masy ciała, uzależnienie | ✅ Bez leków: brak stresu chemicznego dla organizmu |
| ❌ Zwiększone ryzyko upadku: osłabia zdolności motoryczne i równowagę | ✅ Lepsze umiejętności motoryczne: Wzmacnia koordynację i kontrolę nad ciałem |
| ❌ Przyspiesza demencję: Zwiększa spadek funkcji poznawczych | ✅ Spowalnia demencję: promuje plastyczność mózgu i pamięć |
| ❌ Zwiększona śmiertelność: wyższe ryzyko złamań i chorób | ✅ Żyj zdrowiej i dłużej: Wspiera mózg i układ nerwowy |
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o neurofeedbacku i naturalnych formach terapii, daj mi znać! 😊
Podsumowanie badania „Stosowanie leków przeciwdepresyjnych i pogorszenie funkcji poznawczych u pacjentów z demencją: krajowe badanie kohortowe”
Autorzy: Minjia Mo et al. (2025)
Źródło: BMC Medicine, DOI: 10.1186/s12916-025-03851-3
Okres badania: 2007-2018
Źródło danych: Szwedzki rejestr zaburzeń poznawczych i demencji (SveDem)
Struktura i metodologia badania
Projekt badania
- Typ: Krajowe badanie kohortowe
- Lokalizacja: Szwecja
- Kryteria włączenia: Pacjenci z nowo zdiagnozowaną demencją, zarejestrowani w SveDem
- Okres obserwacji: od momentu postawienia diagnozy do 16 października 2018 r.
- Próba: 18 740 pacjentów (54,5% kobiet, średni wiek 78,2 lat)
Pomiary
- Główna zmienna: Stosowanie leków przeciwdepresyjnych (zdefiniowane jako co najmniej jedna recepta)
- Ocena pogorszenia funkcji poznawczych: Mini-Mental State Examination (MMSE)
- Główny wynik: zmiany poznawcze w czasie
- Wyniki drugorzędne:
- Ciężka demencja (MMSE < 10)
- Złamania
- Śmiertelność
- Analizy statystyczne:
- Liniowe modele mieszane do analizy progresji MMSE
- Modele proporcjonalnego ryzyka Coxa do obliczania ryzyka pogorszenia demencji, złamań i zgonu
Wyniki
Stosowanie leków przeciwdepresyjnych w kohorcie
- Liczba pacjentów przyjmujących leki przeciwdepresyjne: 4 271 (22,8%)
- Najczęściej stosowana klasa: selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) (64,8%)
- Najczęściej stosowane leki:
- Citalopram (SSRI)
- Mirtazapina (inne leki przeciwdepresyjne)
- Sertralina (SSRI)
- Escitalopram (SSRI)
- Amitryptylina (TZA)
- Wenlafaksyna (SNRI)
Wpływ na zmiany poznawcze
| Lek | Wartość β (roczna zmiana w punktach MMSE) | Znaczenie |
|---|---|---|
| Wszystkie leki przeciwdepresyjne | -0,30 | p < 0,001 |
| Sertralina (SSRI) | -0,25 | p = 0,011 |
| Citalopram (SSRI) | -0,41 | p < 0,001 |
| Escitalopram (SSRI) | -0,76 | p < 0,001 |
| Mirtazapina (inne) | -0,19 | p = 0,014 |
- Pacjenci przyjmujący leki przeciwdepresyjne wykazywali szybsze pogorszenie funkcji poznawczych niż osoby niestosujące tych leków.
- Najsilniejszy negatywny efekt zaobserwowano dla escitalopramu (-0,76 punktu MMSE na rok).
- Efekt ten był szczególnie silny u pacjentów z ciężką demencją (MMSE 0-9).
Wpływ na inne zagrożenia dla zdrowia
| Wynik | Współczynnik zagrożenia (HR) | Znaczenie |
|---|---|---|
| Ciężka demencja (MMSE < 10) | 1,35 | p = 0,035 |
| Ryzyko złamania | 1,18 | p < 0,001 |
| Śmiertelność (wszystkie przyczyny) | 1,07 | p = 0,016 |
- Wyższe dawki SSRI wiązały się ze zwiększonym ryzykiem ciężkiej demencji, złamań i zgonu.
Zależność dawka-odpowiedź
| Zakres dawek (DDD = określona dawka dobowa) | Wartość β (roczna zmiana w punktach MMSE) |
|---|---|
| ≤ 0,5 DDD | -0,20 |
| > 0,5 / ≤ 1,0 DDD | -0,33 |
| > 1.0 DDD | -0,37 |
- Wyższe dawki SSRI prowadziły do większego pogorszenia funkcji poznawczych.
Wnioski
- Leki przeciwdepresyjne przyspieszają pogorszenie funkcji poznawczych u pacjentów z demencją.
- SSRI (zwłaszcza escitalopram) mają najsilniejsze negatywne skutki.
- Wyższe dawki SSRI zwiększają ryzyko ciężkiej demencji, złamań i śmiertelności.
- Konieczne jest regularne monitorowanie stosowania leków przeciwdepresyjnych u pacjentów z demencją.
Badanie to podkreśla potrzebę ostrożnego i zindywidualizowanego stosowania leków przeciwdepresyjnych u pacjentów z demencją, ponieważ ich korzyści mogą być wątpliwe, a ryzyko może być wysokie.
Mo, M., Abzhandadze, T., Hoang, M. T., Sacuiu, S., Grau Jurado, P., Pereira, J. B., Naia, L., Kele, J., Maioli, S., Xu, H., Eriksdotter, M., & Garcia-Ptacek, S. (2025). Stosowanie leków przeciwdepresyjnych i pogorszenie funkcji poznawczych u pacjentów z demencją: krajowe badanie kohortowe. BMC Medicine, 23(82). https://doi.org/10.1186/s12916-025-03851-3
Terminy i skróty
Wartość p (wartość p)
Wartość p wskazuje, jak prawdopodobne jest, że określony wynik wystąpił przypadkowo.
- Mała wartość p (np. p < 0,05) → Wynik jest istotny statystycznie. Jest bardzo mało prawdopodobne, że był to tylko przypadek.
- Duża wartość p (np. p > 0,05) → Wynik nie jest znaczący, mógł powstać przypadkowo.
Przykład: Jeśli wartość p wynosi 0,001, oznacza to, że prawdopodobieństwo, że wynik jest dziełem przypadku wynosi 0,1%.
Wartość β (współczynnik beta)
Wartość β pokazuje, jak silnie jedna zmienna wpływa na drugą.
- Ujemna wartość β → Zmienna powoduje spadek.
- Dodatnia wartość β → zmienna powoduje wzrost.
Przykład:
- β = -0,30 dla leków przeciwdepresyjnych oznacza, że pacjenci przyjmujący leki przeciwdepresyjne tracą 0,30 punktu rocznie szybciej w skali MMSE (Mini-Mental Status Test) niż pacjenci nieprzyjmujący leków przeciwdepresyjnych.
Im większa wartość β, tym silniejszy efekt.
DD (zdefiniowana dawka dobowa, DDD = zdefiniowana dawka dobowa)
- DDD to ilość leku, której przeciętny dorosły potrzebuje dziennie, aby osiągnąć normalny efekt.
- Ta jednostka miary pomaga w porównywaniu różnych leków.
Przykład:
- 1,0 DDD oznacza, że pacjent przyjmuje dokładnie zalecaną dawkę dzienną.
- >1,0 DDD oznacza dawkę wyższą niż zalecana, co często wiąże się z poważniejszymi skutkami ubocznymi.
SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny)
SSRI to grupa leków przeciwdepresyjnych, które są często przepisywane na depresję i zaburzenia lękowe.
- Zwiększają one poziom serotoniny w mózgu, „hormonu szczęścia”, który stabilizuje nastrój.
- Znane leki z grupy SSRI to citalopram, sertralina i escitalopram.
Według badania, SSRI są związane z szybszym pogorszeniem funkcji poznawczych u pacjentów z demencją.
Współczynnik ryzyka (HR, risk ratio)
Współczynnik ryzyka (HR) pokazuje, jak bardzo zdarzenie (np. zgon lub złamanie) zmienia się w jednej grupie w porównaniu z inną grupą.
- HR = 1 → Brak różnicy między grupami.
- HR > 1 → Wyższe ryzyko wystąpienia zdarzenia.
- HR < 1 → Niższe ryzyko wystąpienia zdarzenia.
Przykład:
- HR = 1,18 dla złamań oznacza, że osoby przyjmujące leki przeciwdepresyjne mają o 18% wyższe ryzyko złamań niż osoby nie przyjmujące leków przeciwdepresyjnych.
- HR = 1,35 dla ciężkiej demencji oznacza, że ryzyko wystąpienia ciężkiej demencji jest zwiększone o 35%.
Podsumowanie dla laików
- Wartość p: Pokazuje, czy wynik jest losowy. Wartość poniżej 0,05 oznacza, że jest bardzo prawdopodobne, że efekt jest rzeczywisty.
- Wartość β: Pokazuje, jak bardzo lek coś zmienia. Wartości ujemne oznaczają pogorszenie, np. szybszą utratę pamięci.
- DDD: Standardowe wskazanie dawkowania dla leków w celu porównania różnych dawek.
- SSRI: rodzaj leku przeciwdepresyjnego, który jest często stosowany, ale w badaniu był powiązany z szybszym pogorszeniem funkcji poznawczych.
- Współczynnik zagrożenia: pokazuje, o ile ryzyko wzrasta lub maleje. Wartości powyżej 1 oznaczają wyższe ryzyko wystąpienia określonego zdarzenia (np. zgonu lub złamań).